تحقیق حاضر در پنج فصل انجام گرفته است :
فصل اول ) طرح تحقیق :در این فصل ضمن بیان مسئله و ضرورت تحقیق، اهداف تحقیق را عنوان نموده و پس از تدوین فرضیه ها وچگونگی روش تحقیق، مفاهیم و واژه های تحقیق بیان شده است.
فصل دوم )مبانی نظری، روش شناسی و تکنیک های تحقیق :در این فصل به بیان تعاریف و مفاهیم مشارکت و موضوعات مرتبط با مشارکت و بیان دیدگاه های صاحب نظران پرداخته شده است.
فصل سوم )ویژکی های جغرافیایی محدوده مورد مطالعه:در این فصل به بیان ویژگی های طبیعی و انسانی و اقتصادی محدوده مورد مطالعه پرداخته می شود.
فصل چهارم)یافته های تحقیق :در این فصل به تجزیه وتحلیل یافته ها در غالب جداول حاصل از پاسخ روستاییان پرداخته شده است.
فصل پنجم)آزمون فرضیه ها، نتایج وپیشنهاداها:در این فصل به آزمون چهار فرضیه این تحقیق وبیان نتایج و ارائه پیشنهادات پرداخته می شود.
اهداف تحقیق
اهداف این تحیقیق شامل دو دسته اهداف اصلی و فرعی می گردد :
1-3-1-هدف اصلی
1-3-1-اهداف فرعی
1-4-سئوال های تحقیق
سئوال های این تحقیق با توجه به اهداف آن عبارتند از :
پوشش گیاهی
پوشش گیاهی محدوده مورد مطالعه به دو بخش جنگل و مرتع تقسیم می شود . بخش اول که جنگل طبیعی است و از انواع گونه های بلوط ، شمشاد ، ممرز ، انجیلی و نمدار تشکیل شده است و بخش دوم که جنگل دست ساخت است و شامل جنگل لاکان با 90 درصد درختان سوزنی برگ و 10 درصد توسکا و تبریزی و سپیدار می باشد (سرور ، 1380،ص 12و13) . به طور کلی بر اساس نقشه کاربری اراضی در محدوده ، وجود اراضی زراعی بدون محدودیت یا با محدودیت کم ، وجود مخلوط زراعت و باغ ، وجود مجتمع های درختی و باغات و وجود اراضی مرتعی متراکم در گروه زراعی ، در گروه اراضی جنگلی و بیشه زار وجود جنگل متراکم ، مخلوط جنگل و باغ ، در گروه اراضی مرطوب ، وجود نیزار در محدوده ، در گروه منابع آب سطحی ، وجود آب بند و رودخانه دائمی در محدوده و کانال و مناطق شهری ، روستایی و تاسیسات دیده می شود .
3-1-6- اقلیم
منطقه مورد مطالعه در بخشی از استان گیلان واقع است که به لحاظ برخورداری از موقعیت ویژه از اقلیم خاصی برخوردار است . نزدیکی به مراکز پرفشار سیبری و مجاورت با دریای خزر و دیوار کوهستانی البرز سبب می شود که این منطقه از رطوبت نسبی بالایی برخوردار باشد . در این منطقه هر اندازه از سمت ساحل و جلگه به سمت جنوب محدوده مورد مطالعه حرکت کنیم از میزان رطوبت و بارندگی کاسته می شود .
جدول 3-1 : مشخصات ایستگاه مورد نظر ماخذ : سازمان هواشناسی استان گیلان ، 1390
3-1-6-1- بارندگی
بر اساس آمار 35 ساله 1990-1956 ایستگاه سینوپتیک رشت متوسط بارندگی سالانه آن 1369 میلی متر و در ماههای شهریور و مهر بیشترین بارندگی مشهود است و از آبان کم کم از مقدار آن کاسته شده و در خرداد و تیر به حداقل خود می رسد . تعداد روزهای بارانی در ایستگاه رشت 7/111 روز در سال است و میانگین بارندگی سالانه آن برابر با 4/1291 میلی متر می باشد.
3-1-6-2-دما
میانگین سالانه درجه حرارت ایستگاه رشت 39/16 درجه سانتی گراد می باشد . گرمترین ماه سال تیر ماه با درجه حرارت سالانه 1/25 درجه سانتی گراد و سردترین ماه سال دی ماه با متوسط 6/6 درجه سانتی گراد است.
اهداف تحقیق
اهداف این تحیقیق شامل دو دسته اهداف اصلی و فرعی می گردد :
1-3-1-هدف اصلی
1-3-1-اهداف فرعی
1-4-سئوال های تحقیق
سئوال های این تحقیق با توجه به اهداف آن عبارتند از :
– تعریف رهبری مبادله ای
رهبری مبادله ای عبارت است از رهبری مبتنی بر مبادله بین رهبر و پیرو به طوری که تمایلات فردی طرفین تأمین شود(یعقوبی و مقدمی[1]، 2009). این سبک رهبری در دو دسته رهبری مبتنی بر پاداشهای مشروط و مبتنی بر مدیریت بر مبنای استثناء تقسیم میشود.
2-3-3-1- پاداشهای مشروط
این رهبران رابطه خود با زیر دستانشان را به صورت مجموعه ای از قراردادها، معاملات، یا یک موازنه خدمت/پاداش میبینند. این مدیران استانداردهای کار را تعیین میکنند، به وضوح این استانداردها را برای زیردستانشان توضیح می‌دهند و این آگاهی را به زیردستان می‌دهند که اگر عملکرد آنها رضایت بخش باشد، چه پاداشی دریافت خواهند کرد. مدیرانی که این سبک رهبری را در پییش می‌گیرند، عموماً یک قرارداد شفاهی یا کتبی با زیر دست خود منعقد میکنند تا زیردست به درستی بداند که از او چه انتظاراتی می‌رود و برآورده شدن یا نشدن انتظارات چه پیامدهایی خواهد داشت. در این حالت به زیردستان قول پاداش در برابر عملکرد مثبت و یا تنبیه در برابر عملکرد منفی داده میشود(بارک و کالینز[2]، 2001).
2-3-3-2- مدیریت بر مبنای استثناء
این رهبران رابطه خود با زیردستانشان را به صورت مجموعه ای از قراردادها، معاملات، یا موازنه خدمت/پاداش میبینند. اما تفاوتی که باحالت قبل مشاهده میشود این است که اینان معمولاً از قدرت پاداش/تنبیه زیردستان که بر اساس اختیارات سازمانی خود به دست می‌آورند استفاده میکنند. این مدیران بر اساس رتبه خود در ساختار سازمانی، اعمال قدرت میکنند. به عبارت دیگر تمرکز این مدیران بر تشخیص خطا و تادیب کردن زیردستان به خاطر عملکرد نامطلوب است(بارک و کالینز، 2001).
2-3-4- رویکردهای رهبری
رهبری، فرایندی است که با آن، یک فرد بر گروهی از افراد تأثیر می گذارد تا به یک هدف مشترک برسند(نوردهوس[3]، 2001). گرین و همکاران رهیافتهای رهبری را در، هفت طبقه قرار می دهند: صفات مشخصه، سبکی، وضعیتی، اقتضایی، مسیر هدف، تحولی و مبادله رهبر- پیرو. رویکرد صفات مشخصه بر خصوصیات مشخصه های رهبران توجه دارد نه بر فرآیندی که بدان طریق، رهبری صورت می گیرد. از جمله خصوصیاتی که برای رهبران در نظر می گیرند عبارت اند از: هوش، اعتماد به نفس، اراده، صداقت و اجتماعی بودن. رویکرد سبکی، چارچوبی را برای ارزیابی رهبری در قالب وظیفه و رابطه ارائه می کند(گرین[4] و همکاران، 2006).
[1] Yaghoobi & moghaddami
[2] Burke & Collins
[3] Northouse
[4] Green
اهداف تحقیق حاضر به شرح زیر می باشد:
1- بررسی رابطه بین اعتماد به همکاران و تبادل رهبر- عضو
2- بررسی رابطه بین تبادل رهبر- عضو و رضایت شغلی
3- بررسی رابطه بین اعتماد و رضایت شغلی
4- سنجش سطح رضایت شغلی کارکنان
5- سنجش سطح اعتماد بین همکاران
6- سنجش سطح کیفی رابطه کارمند و سرپرست
عوامل مؤثر بر رضایت شغلی
به طور کلی سه بعد مهم در رضایت شغلی تشخیص داده شده است که عبارتند از:
1- رضایت شغلی پاسخی عاطفی به شرایط یا وضعیت شغل است؛
2- رضایت شغلی اغلب در ارتباط با حد برآورده شدن نیازها و انتظارات تعیین می شود؛
3- رضایت شغلی منبعث از چند نگرش وابسته به هم است.
اسمیت کندال و هیولین پنج بعد شغلی پیشنهاد کرده اند که عبارتند از: ماهیت شغل، دستمزد، فرصت ارتقا، مدیر و همکاران. این ابعاد از مهم ترین ویژگی های شغل هستند که افراد به آنها پاسخ مثبت نشان می دهند. رضایت شغلی به جهت گیری کلی و عاطفی فرد نسبت به نقش کاری اش اشاره دارد. این مفهوم باید از رضایتی که فرد از جنبه های مختلف و جداگانة شغلش دارد، متمایز شود. در واقع، رضایت شغلی به عنوان نگرش کلی فرد نسبت به شغلش مفهومی کلی است، اگرچه این مفهوم خلاف این واقعیت نیست که این نگرش کلی، چندبعدی نیز است. فرض این است که اشخاص قادرند جنبه های خاص رضایت از شغلشان را در مقابل جنبه های نیتی، تعدیل کنند و به نگرش مرکبی از شغل به صورت یک کل برسند.
از نظر فلدمن (1995) مهم ترین منابع ایجادکنندة رضایت شغلی عبارتند از:
1- شرایط کاری و دستمزدها که حاصل مطالعات مهندسی صنعت مدیریت علمی است؛
2- گروه کاری و سرپرستی که از نهضت روابط انسانی تأثیر پذیرفته است؛
3- خود شغل و فرصت های شغلی که به ماهیت شغل توجه دارد.
به طور کلی رضایت شغلی را در سه شکل می توان خلاصه کرد:
شکل اول: ت های سازمانی مانند حقوق و مزایا، ارتقا در سازمان و امنیت شغلی؛
شکل دوم: افراد حاضر در محیط کار، شامل سرپرستان و همکاران؛
شکل سوم: خود شغل.
مطالعات مختلف در زمینة رضایت شغلی نشان می دهد که متغیرهای زیادی با رضایت شغلی ارتباط دارند که می توان آنها را به چهار گروه تقسیم کرد:
1- عوامل فردی؛ 2- عوامل سازمانی؛ 3- عوامل محیطی؛ 4- ماهیت کار
کیمبل وای(1370) نیز در شناسایی عوامل مؤثر بر رضایت افراد از کار، متغیرهای زیر را مطرح می کند:
1- خاطر جمعی و آسایش در زندگی؛ 2- شرایط مطلوب کار؛ 3- احساس علاقه و وابستگی؛ 4- رفتار از روی عدل و انصاف؛ 5-احساس موفقیت در کار و رشد صنع؛ 6- شرکت در تعیین خط مشی کار؛ 7- تشخیص زحمات و خدمات انجام گرفته و قدرشناسی؛ 8- احترام به خود(خدایاری فرد، 1388).
اهداف تحقیق حاضر به شرح زیر می باشد:
1- بررسی رابطه بین اعتماد به همکاران و تبادل رهبر- عضو
2- بررسی رابطه بین تبادل رهبر- عضو و رضایت شغلی
3- بررسی رابطه بین اعتماد و رضایت شغلی
4- سنجش سطح رضایت شغلی کارکنان
5- سنجش سطح اعتماد بین همکاران
6- سنجش سطح کیفی رابطه کارمند و سرپرست
ویژگیهای انگیزش :
تلاش ، پایداری و جهت گیری تلاشها ، سه ویژگی اصلی انگیزش را تشکیل می دهند. تلاش ، بیانگر نیروی جسمی یا روانی است که فرد ، به هنگام پیگیری هدفهای خود ، فراهم می آورد. پایداری ، یعنی پشتکار و مقاومتی که فرد به هنگام اتخاذ یک رفتار یا انجام دادن یک عمل خاص نشان می دهد. این دو ویژگی ، یعنی تلاش و پایداری ، با مقدار نیرو و کار انجام شده ارتباط پیدا می کنند ، در حالی که ویژگی سوم ، یعنی ، جهت گیری تلاشها ، به کیفیت و مناسب بودن کار مربوط می شود. تلاش باید مسیری را پیش بگیرد که هدفها ، مدیران یا کارکنان تعیین می کنند.
مهم این است که بین هدفهای کارکنان و هدفهای کارفرمایان هماهنگی باشد ، زیرا کارفرماست که دربارة نگرشها و رفتارهای کارکنان قضاوت می کند و باز هم کارفرماست که کارکنان را ارزیابی و پاداشها را توزیع می کند. بنابراین ، مهم است که مدیران ، کارکنان را برای اتخاذ نگرشها و رفتارهای مورد انتظار سازمان تشویق کنند. (گنجی ، 1387 ، 61)
2-2-6 انگیزش درونی و انگیزش بیرونی :
نیازهایی که انسانها را به کار کردن وا می دارند ، از فردی به فرد دیگر فرق می کنند و حتی اگر اتفاق بیفتد که نیازها مشابه باشند ، ااماً با شدت یکسان تجلی نخواهند کرد. هر فردی ، برای برطرف کردن نیازهای خاص خود کار می کند ، خواه این نیازها، تماس با مردم، دریافت پول، عشق به کار کردن یا اجبار برای کار کردن باشد. منابع انگیزشی گاهی درونی و گاهی بیرونی است. منابع درونی از خود فرد و منابع بیرونی از عوامل خارج از فرد ریشه می گیرد.
همه ما ، در محیط کار ، به برخی کارها یا مسئولیتها اهمیت قایل می شویم ، در صورتی که برخی کارها را بدون علاقه و دلخوشی انجام می دهیم و تنها هدفمان رفع تکلیف کردن ، پاسخ دادن به درخواستهای مافوق و دریافت حقوق است. در حالت اول فرض بر این است که فرد انگیزة درونی دارد ، در حالی که در حالت دوم ، عوامل بیرونی او را برمی انگیزند. بنابراین ، می توان گفت که انگیزش درونی ، یعنی کار کردن به دلیل لذتی که از انجام دادن کار احساس می شود.
انسان ، با احساس رقابت و احساسهای خودشکوفایی و کمال ، که انجام کار برای او فراهم می آورد ، از درون برانگیخته می شود. اما انگیزش بیرونی اصولاً با ارتباطهای مفید همراه است ؛ یعنی ، فرد به این علت کار می کند که از امتیازهای مادی آن بهره بگیرد یا از پیامدهای ناخوشایند آن دور بماند. او به این علت کار می کند که حقوق دریافت کند و از امتیازهای اجتماعی بهره بگیرد. به علاوه، ت سازمان، از جمله شیوة مدیران در کنترل کارکنان ، عواملی هستند که از بیرون اعمال می شوند و انگیزش فرد را تحت تأثیر قرار می دهند. (گنجی ، 1387، 62)
اهداف تحقیق :
برای افزایش کارائی و اثربخشی در سازمان نیاز به تأمین شرایطی هستیم ، نیروی انسانی انگیخته شده برای انجام این کار مهمترین عامل می باشد . برای ایجاد انگیزه و افزایش آن باید نیازهای آنان را شناخت و در جهت تأمین و ی نیازهای افراد در محیط کار اقدام کرد لذا هدف کلی این تحقیق شناسایی عوامل مؤثر بر انگیزه شغلی دریانوردان ایرانی شاغل بر کشتی های تجاری اقیانوس پیما و تعیین اولویت و اهمیت هر یک از عوامل مؤثر بر انگیزه شغلی دریانوردان ایرانی شاغل بر کشتی های تجاری اقیانوس پیما می باشد
1-8 سئوالات تحقیق :
با توجه به موضوع تحقیق ، سئوال های اصلی تحقیق به شرح ذیل می باشد .
1) عوامل مؤثر بر انگیزه شغلی دریانوردان ایرانی شاغل بر کشتی های اقیانوس پیما کدامند؟
2) ترتیب عوامل اثرگذار بر انگیزه شغلی دریانوردان ایرانی شاغل بر کشتیهای تجاری اقیانوس پیما چگونه می باشد؟
اشکال عمده گردشگری
هر چند تنوع گردشگری چنان زیاد است که پرداختن به تمامی آنها میسر نیست اما میتوان گروههای گردشگری متداول در جهان را به صورت زیر طبقهبندی کرد:
- گردشگری فرهنگی- تاریخی[1]
- گردشگری ماجراجویانه[2]
- گردشگری ورزشی[3]
- گردشگری درمانی[4]
- گردشگری انبوه یا تفریحی[5]
- گردشگری نوستالژیک[6]
- گردشگری روستایی[7]
- گردشگری قومی[8]
- گردشگری شهری[9]
- گردشگری مبتنی بر کسب و کار[10]
- گردشگری مذهبی[11]
- گردشگری مبتنی بر طبیعت( طبیعت گردی)[12]
- گردشگری برای دیدار بستگان[13]) نصیریان، 1389: 58).
2-3-4- مروری بر گردشگری و انگیزههای آن
همانطور که در بالا گفتیم که این صنعت در اروپا شروع شد. از دیدگاه انگیزشی میتوان با توجه به تاریخچه مسافرتهای تفرحی چندین روند را شناسایی کرد. در جامعه رومیها مردم برای استراحت، آرامش، فرار از گرما، کنجکاوی و انگیزههای دیگر به مسافرت می رفتند. در قرون وسطی مردمان مذهبی برای زیارت مکانهای مقدس مسافرت میکردند. جوانان اشرافزاده سدههای هفدهم و هیجدهم که گراند تور اروپا را تشکیل دادند، بیشتر در پی حادثهجویی بودند ولی در این سفرها به مسئله تحصیل توجه نمودند که البته طبقه خاصی به این سفرها میرفتند. در سده نوزدهم مردم با انگیزه حفظ سلامت و آبتنی در چشمههای آب معدنی به دامنه کوهها و نقاط دیگر مسافرت میکردند.در این سده مشاهده میشود که کسانی برای تماشای مناظر طبیعی و استراحت به نقاط دور مسافرت میکردند. در آمریکای شمالی و اروپا، در نخستین سالهای سده بیستم، خطوط اقیانوس پیما دایر شد، خودرو به کار گرفته شد و مردم با راهآهن مسافرت میکردند. هتلها و رستورانهای بزرگ دایر گردید، که در نتیجه جهانگردان مختلف ایجاد شدند. ارزش اجتماعی برخی از روزهای تعطیل به عنوان نیرویی، باعث شد که نوعی تفکیک اجتماعی به وجود آید، شیوه مسافرت تغییر کند و مقام اجتماعی و میزان ثروت تعیینکننده نوع سفر شود. در نیمه دوم سده بیستم به سبب پیدایش مقصدهای گوناگون و خدمات متفاوتی که صنعت جهانگردی ارائه کرد، شاهد انگیزههای مهم تاریخی هستیم. در این دوره مردم برای فرار از کار کسالتآور، حفظ، تحصیل و فراگیری مهارتهای مختلف به مسافرت میرفتند. در مقایسه با جوامع پیشین، انگیزه دیگری که برای مسافرتهای کنونی بر میشمارند، احساس غربت است، برای مثال، زمانی که افراد برای مسافرت به اورینت اکسپرس میپیوندند، یا بر روی رودخانه نیل برکشتی تفریحی سوار میشوند، در جاده شماره 66 آمریکا رانندگی میکنند، یا در آسیای مرکزی جاده ابریشم را میپیمایند (وای.گی[14]، 1388: 191).
[1] Cultural-historical tourism
[2] Adventuresome tourism
[3] Sport tourism
[4] Medical tourism
[5] Entertainment or mass tourism
[6] Nostalgic tourism
[7]– Rural tourism
[8]-Ethnic tourism
[9]– Urban tourism
[10]– Business based tourism
[11]– Religious tourism
[12]– Nature based tourism
[13]– Visit tourism
[14]– Chuck.y.gee
هدف اصلی این تحقیق ” بررسی تاثیر سودمندی و سهولت درک شده ، اعتبار ، اعتماد ، سازگاری بر نگرش مصرف کننده و نیت و انجام به استفاده از رزرو اینترنتی هتل ” در سطح هتل های گیلان می باشد .
هدف علمی این تحقیق ، سنجش شاخص های اعتبار ، اعتماد ، سازگاری ، سهولت کاربرد ، سودمندی درک شده بر نگرش و نیت و قصد استفاده ، در رزرواسیون اینترنتی هتل ها می باشد .
هدف کاربردی تحقیق مشخص کردن تاثیر نقش مثبت حضور فعال تر هتل ها در سایت های رزرو آنلاین هتل و همچنین ایجاد وب گاه و یا ارتقا وب گاه های موجود هتل ها (از طریق بهینه سازی وب گاه ، اطلاع رسانی بهتر و جامع تر وب گاه از طریق نمایش اتاق ها و محیط هتل ، سریع بالا آمدن سایت ، بهینه سازی امکانات صوتی و تصویری ، ارائه اطلاعات گردشگری شهر و استان و … ) در جهت افزایش مشتری و نهایتا ارائه نتایج به هتل های استان می باشد .
چارچوب نظری عبارتست از ” شیوه خاصی از نگریستن به زندگی انسان که طی آن، فرضهای خاصی درباره ماهیت واقعیت اجتماعی عرضه می شود” . ( ببی ؛ 1384 : 98 ) خلاف تصور عمومی ، نظریه و تحقیق به عرصه هایی مجزا تعلق ندارند ، بلکه مکمل یکدیگرند . نظریه القاء کننده فرضیه ها و در خلال حل یک مساله نظری می تواند موجد افکار بیشتری شود . با این توضیح که می توان گفت استفاده از نظریه های اندیشمندان در مطالعات جمعیت و جامعه شناسی برای رسیدن به یک چارچوب نظری جامع تر ،که ایجاد کننده فرضیات و ایده های جدید باشد، امری لازم و ضروری است و به محقق کمک شایانی خواهد نمود.
مدل پذیرش فناوری به طور موفقیت آمیزی در محیط ها و سیستم های مختلف برای بررسی موضوع نیت استفاده از فناوری به کار رفته است . (قربانی زاده و همکاران ؛ 1387: 13) مدل پذیرش فناوری را ، دیویس براساس تئوری عمل مستدل برای مدل سازی موضوع پذیرش فناوری داده ها بوسیله کاربران در رساله ی دکترایش معرفی کرده است . ( و جدیدی ؛ 1390 : 92 ) مدل این تحقیق علاوه بر تأثیر متغیرهای سودمندی و سهولت استفاده (باورهای اصلی در مدل پذیرش فناوری دیویس) ، به بررسی تأثیر متغیرهای اعتبار و اعتماد و سازگاری (میزان برداشت فرد از هماهنگی نوآوری با ارزش های موجود) بر نیت افراد به استفاده از رزرو اینترنتی هتل از طریق تاثیر آنها بر نگرش نیز می پردازد . (عطافر، خزائی پول و پورمصطفی ؛ 1391)
متغیر های وابسته” نگرش ” و ” نیت انجام رزرو اینترنتی هتل ” می باشند که به عنوان متغیر اصلی در مدل قرار گرفته اند . متغیرهای کلیدی پذیرش فناوری شامل سودمندی و سهولت استفاده به عنوان متغیرهای کلیدی نیت رزرو اینترنتی هتل در مدل گنجانده شده اند. این مدل پیشنهادی سایر متغیرهای کلیدی از جمله اعتبار، اعتماد و سازگاری را هم به مدل ابتدایی اضافه کرده است. گنجاندن این متغیرها در مدل ، این مدل را به یک مدل منسجم تبدیل می کند. شکل 1-1 مدل تحقیق را نشان می دهد .
تعریف سرمایه‌ی فکری:
اولین و مهمترین مرحله در هر موضوع اندازه‌گیری، تعریف مفهومی است که قرار است اندازه‌گیری شود. از این‌رو، نخستین مسئله این است که سرمایه‌ی فکری چیست و چگونه در ادبیات موضوع تعریف شده است.
تاکنون تعاریف ناسازگار و متفاوتی برای سرمایه‌ی فکری ارائه شده است. در سالهای اخیر، بنا به ضرورت، بسیاری از افراد و گروه‌ها از رشته‌های مختلف تلاش کردهاند تا در مورد یک تعریف استاندارد برای سرمایه‌ی فکری به توافق برسند (ادوینسون و مالون[1]، 1997). در واقع بررسی موضوع سرمایه‌ی فکری در رشته‌های مختلف، دیدگاه‌های متفاوتی در این زمینه به وجود آورده است؛ حسابداران علاقه‌مندند بدانند که چگونه موضوع سرمایه‌ی فکری را در صورت‌ها مالی بگنجانند؛ فن‌آوران اطلاعات می‌خواهند آن را بر روی سیستم‌ها پیاده نمایند؛ جامعه‌شناسان می‌خواهند که از طریق آن به توازن قدرت در سازمان‌ها برسند؛ روان‌شناسان در نظر دارند که از طریق آن رشد ذهن را سرعت بخشند؛ مدیران منابع انسانی به وسیله‌ی آن بازده کارکنان را محاسبه می‌نمایند؛ و مدیران تحقیق و توسعه می‌خواهند که از امکان توسعه‌ی آن اطمینان یابند (بنتیس[2]، 1999).
اصطلاح «سرمایه‌ی فکری» اولین بار توسط جان کنز گالبریس[3] در سال 1969 به کار گرفته شد. وی بر این باور بود که سرمایه‌ی فکری فراتر از «تفکر، به معنی تفکر صرف» است و درجه‌ای از اقدام فکری را نیز شامل می‌گردد. در این معنا، سرمایه‌ی فکری نه تنها به خودی خود یک دارایی نامشهود ایستا است، بلکه یک فرآیند ایدئولوژیکی است و وسیله‌ای برای رسیدن به هدف محسوب می‌گردد (بنتیس، 1998). با وجود تلاش‌های فراوان پژوهش‌گران، یک تعریف پذیرفته‌شده‌ی عمومی از سرمایه‌ی فکری وجود ندارد و کلیه‌ی تعاریف ارائه شده کم‌وبیش به یکدیگر شبیه هستند. این تعاریف و مفاهیم زیربنایی، اساس و پایه‌ی مفیدی را برای درک سرمایه‌ی فکری ارائه میکنند، اما آنها فاقد ویژگیهای لازم برای شناسایی، طبقهبندی و اندازه‌گیری هستند. لوثی[4] (1998) بر این باور است که طرح‌های طبقهبندی ارائه شده توسط محققان به درک اجزای سرمایه‌ی فکری کمک می‌کند (نمازی و ابراهیمی، 1385).
هندی[5] (1990)، به این نکته تأکید می‌کند که هیچ مدیری وجه نقد یا فضای کارخانه را بی‌کار رها نمی‌کند، این در حالی است که مدیران فقط از 20 درصد دانش داخل سازمان‌هایشان استفاده میکنند. در نتیجه آنها، نیاز به ارزیابی، مدیریت و ارتباط بیشتری برای ارزش موجود در 80 درصد باقیمانده‌ی دانش که هنوز تحت کنترل درنیامده است، دارند. در حقیقت، اختلاف بین ارزش دفتری و ارزش بازار شرکت‌ها بر طبق آمار شرکت مشاوره‌ای اریکسون نیز تقریباً 80 درصد تخمین زده میشود (مون و کیم[6]، 2006).
استوارت[7] (1991) استدلال می‌کند که سرمایه‌ی فکری، دانش موجود در سازمان است که می‌تواند جهت ایجاد مزیت رقابتی مورد استفاده قرار گیرد. او عناصر سرمایه‌ی فکری را شامل: اختراع ثبت شده‌ی سازمان، فرآیندها، مهارتهای کارکنان، فن‌آوری، اطلاعات مربوط به مشتریان و تأمین کنندگان و تجربه‌های شرکت عنوان می‌کند. او همچنین سرمایه‌ی فکری را به عنوان دارایی فکری که به طور مؤثر منجر به ایجاد ثروت از طریق تولید یک دارایی با ارزش بالاتر میشود، تعریف می‌کند.
علاوه بر آن، ادوینسون و سالیوان[8] (1996)، سرمایه‌ی فکری را به عنوان دانشی که می‌تواند به ارزش تبدیل شود، تعریف کردهاند.
از دیدگاه روس و روس[9] (1997)، سرمایه‌ی فکری شامل همه‌ی فرایندها و دارایی‌هایی است که معمولاً در ترامه نشان داده نمی‌شوند و همچنین شامل همه‌ی دارایی‌های ناملموسی است (مثل مارک‌های تجاری، حق ثبت و بهره‌برداری و نام‌های تجاری) که در روش‌های حسابداری مدرن مورد توجه قرار داده میشوند.
[1] – Edvinson & Malone.
[2] – Bontis.
[3] – John Kenneth Galbraith.
[4] – Luthy.
[5] – Handy.
[6] – Moon and Kym.
[7] – Stewart.
[8] – Edvinson and Sullivan.
[9] – Roos and Roos.
فواید پیش بینی های مدیریت برای مدیران ، سرمایه گذاران و سایر اشخاص
پیش بینی های مدیریت از سود، یکی از مکانیزم های کلیدی افشای اختیاری است (برای شرکت های پذیرفته شده در بورس،افشای اجباری است) که به وسیله ی آن مدیران، انتظارات بازار از سود را تعدیل می کنند. با این وجود اطلاعات مدیران از چشم اندازهای سود شرکت، می تواند به دلیل عدم اطمینان های محیط اقتصادی و عملیاتی شرکت، همراه با خطا باشد. از طرفی مدیران ممکن است کاربرد انتخاب های حسابداری را در گرفتن تصمیمات عملیاتی یا پیش بینی های سود نادیده بگیرند. علاوه بر این، پیش بینی مدیران می تواند تحت تاثیر انگیزه های خود خدمتی به جای انگیزه های پیش بینی صحیح سود قرار گیرد. بنابراین پیش بینی مدیران از سود، ااما” خالی از اشتباه نیست (سان، ژو؛ 2012).
ازطرفی مطالعات نشان می دهد؛ هدف پیش بینی های مدیریت، کاهش عدم تقارن اطلاعاتی و متعاقبا” کاهش هزینه های نمایندگی است، همچنین پیش بینی ها همانند اصول محافظه کاری، می تواند ریسک دعاوی را نیز کاهش دهد (علی پناه، اسماعیل زاده و مشایخی، 1392).
آجینکیا و گیفت[1] در سال 1984، تئوری تعدیل انتظارات[2] ” را بیان کرد؛ طبق این تئوری، مدیران سعی می کنند در انتظارات سرمایه گذاران نفوذ کنند؛ و برای این کار از انتشار پیش بینی های مدیریت استفاده می کنند. (یاسوکاتا 2013)
این تئوری توسط کاتر وهمکارن در سال 2006 مورد بررسی قرار گرفت؛ و معلوم شد که انتشار گزارشات با اهداف ذکر شده بالا، همخوانی دارد و از اولین انگیزه های مدیریت است (کاتر، تونا و ویسوکی، 2006). در آمریکا مدیران براین باورند که انتشار پیش بینی های مدیریت، بهتر از اقامه دعوای قضای، خواهد بود. در واقع انتشار پیش بینی ها را کاهنده ریسک حقوقی می دانند ( یاسوکاتا، 2013).
در ایران نیز طبق قانون، فقط شرکت های پذیرفته شده در بورس، مم به انتشار گزارشات پیش بینی مدیریت هستند؛ و در سایر موارد جنبه اختیاری خواهد داشت.
همان گونه که قبلا” گفته شد؛ بحث چسبندگی هزینه ها، در مباحث رفتار هزینه، بسار نوپا است، وحتی به صورت رسمی در کتب دانشگاهی دیده نمی شود؛ ما تلاش کردیم که مدل پیش بینی مدیریت را با توجه به رفتار چسبنده ی هزینه ها، پایه ریزی کنیم، با روشی کاملا” بکر در ایران، اقدام به انجام تحقیق خود نمودیم.
در ادامه، کاملا” تشریح خواهد شد که چطور دو مفهوم چسبندگی هزینه و پیش بینی مدیریت را با هم ترکیب خواهیم کرد.
با مد نظر قرار دادن مدل چسبندگی هزینه ها و مدل پیش بینی مدیریت، علاوه بر منطقی تر کردن محاسبات، مدلی را ایجاد خواهیم کرد که در آینده، استفاده کنندگان از پیش بینی های مدیریت، بتوانند ارقام پیش بینی شده هزینه توسط مدیران را تا حد مطلوبی تعدیل کنند و منافع اطلاعاتی خود را افزایش دهند. در مباحث سرمایه گذاری، همواره اطلاعات، با ارزش ترین دارایی های یک سرمایه گذار است؛ و این مهم، ما را برآن داشت تا در بهبود روش های تجزیه و تحلیل اطلاعات ارائه شده در پیش بینی مدیریت، قدمی برداریم.
8 – 2 خوش بینی مدیریت در پیش بینی عایدی
بین خوش بینی مدیریت و خود خودمتی مدیریت تفاوت وجود دارد. هر گاه تمایل مدیران، به سَمت کمتر نشان دادن هزینه ها و بیشتر نشان دادن درآمد باشد؛ در اصطلاح می گویند خوش بینی مدیریت صورت گرفته است، اما در خود خدمتی مدیریت، مدیران با توجه به اهداف مد نظر خود، تمایل دارند هزینه ها و درآمد را کمتر یا بیشتر از واقع نشان دهند.
هریبرویانگ[3]ضمنبررسیاثراطمینانبیشازحدمدیرانبرسودهایپیشبینیشدهبوسیلهیمدیریتومدیریتسودچنیننتیجهگیریمی کنندکهاحتمالبیشتریوجود داردکهمدیرانخوشبیندردستیابیبهسودهایپیشبینیشدهباعدمموفقیتمواجهگردند.نتیجهناشیازتحقیقآنهانشانمی دهدکهاطمینانبیشازحد،خطای ناشیازخوشبینیرا،همدرقالباحتمالعدمدستیابی بهسودهایپیشبینیشدهوهمدرقالبمدیریتسود،افزایشمیدهد.
کاچ2002نیزدرتحقیقیباعنوان” بحرانمالیوقابلیتاتکایپیشبینی هایسودمدیریت” دریافتکه مدیرانشرکتهایدارایبحرانمالیبهرغموجودجریمه هایناشیازگزارشگریگمراهکننده،انگیزه های زیادیبرایانتشارپیشبینی هایسودخوشبینانهدارند زیراشرکتیاموقعیتآنهادرشرکتممکناستبه اندازهایطولنکشدکهآنهاباجریمه هایناشیازگزارشگرینادرستمواجهگردند.
فرانکلوهمکاران1999 بهبررسیارتباطبین تمایلشرکتهابهدستیابیبهبازارهایسرمایهوپیش بینی هایسودمی پردازند.نتایجتحقیقآنهانشانمیدهد کهپیشبینی هایانجامشدهدرفاصلهیکمتراز9ماه قبلازانتشارسهامنسبتبهپیشبینی هایانجامشدهدرفاصلهبیشتراز9ماهدارایخوشبینیبیشتریاست. نیزهمچنینمارکواردتوویدمن[4]انتشارپیشبینی هایسودخوشبینانهراقبلازدومینارائهسهام،گزارشمی نمایند.
باگینسکی[5]2002 نیز بهبررسیاثرمحیطقانونیبرافشایداوطلبانهپیشبینی هایسود مدیریتمی پردازند؛ آنهابیانمی کنندکهمدیرانبهدلیل هراسازبدهی هایقانونیاولاًتمایلیبه انتشارپیش بینی هایسودداوطلبانهندارندوثانیاًدردوره هاییکهبا اخباربدیهمراهاست،فراوانی پیشبینیسودبیشترمی شود.
روگرسواستوکن 2005 درتحقیقخودتحت عنوان”اعتبارپیشبینی هایمدیریت ” بهبررسی انگیزه هایمدیریتبرایانحرافدرپیشبینیو چگونگیاتکاسرمایهگذارانبهاینپیشبینی هاپرداختند. آنهابیانمی کنندکهتمایلمدیریتبهارائهنادرست اطلاعاتآیندهنگر،باتوجهبهتواناییبازاردرکشفاین تحریف هامتفاوتاست. آنهااثرچهارعاملمحیط قانونی،معاملاتمحرمانهداخلی،بحرانمالیشرکتوتمرکزصنعترابرپیشبینی هایسودمدیریتمورد بررسیقراردادهاند. نتایجتحقیقآنهانشانمیدهد؛ هنگامیکهبرایسرمایهگذارانکشفتحریف هامشکل باشد،مدیرانقبلازانتشارسهام،پیشبینی هایخوشبینانهتروهنگامتحصیلسهامپیشبینی هایبدبینانهتری ارائهمی دهند. همچنیندراینشرایطمدیرانشرکت های دارایبحرانمالیپیشبینی هایخوشبینانهتریارائه می دهند. علاوهبرمواردفوق یافته هایتحقیقآنها بیانگرایناستکههنگامی کهرقبایبالقوهشرکتهادرکشفتحریف هابامشکلمواجههستند،مدیران شرکتهاییکهدرصنایعمتمرکز[6]فعالیتمی نمایند،پیش بینی هایبدبینانهتریانتشارمی دهند. نتایجاینتحقیق بیانگروجودارتباطضعیفبینانتشارپیشبینی های بدبینانهوخطرروبروشدن بادعاویحقوقیاست.
پای و تورنتو[7] 2003، دریافتند که تحلیلگران، در مورد شرکتهاییکه اخباربدگزارشمی کنند در مقابلشرکتهاییکه اخبارخوبارائه می نمایند، بیشترگمراه می شوند وخطایپیشبینیسودآنهانیز بالاتر می رود. آنهانتایج خودرابدیننحوتفسیرنمودندکهتحلیلگرانمالی قادربهترکیباثرحسابداریمحافظهکارانهدرپیش بینی هایسودخودنمی باشند. مشابهباایننتایج، ماتسوناگا 2004 نیز دریافتکهخطایپیشبینیاولیهتحلیلگران، کهباسطححسابداریمحافظهکارانهاعمال شدهمتناسباست وافزایشمی یابد. نتایج پژوهشهای قبلینیزحاکیازاینمطلب بودکهپیش بینی هایسودتحلیلگرانمعمولاً خوشبینانهاست. همچنیناینافراددریافتندکهپیشبینی هایتحلیلگران در قبال شرکتهایی که محافظه کارانه تر هستند؛ خوشبینانه تر است.
مشایخ و شاهرخی 1386 در مقاله ای تحت عنوان بررسی دقت پیش بینی سود توسط مدیران و عوامل موثر برآن” پیش بینی های 279 شرکت را شرکت را طی دوره 84-1381 (شامل 639مشاهده) مورد بررسی قرار دادند. نتایج این تحقیق نشان می دهد که پیش بینی های مدیران دارای انحراف خوش بینانه است و دقت پیش بینی با توجه به اندازه ی شرکت، سودده یا زیان ده بودن شرکت و نوع صنعت متفاوت است.
[1]Ajinkya & Gift
[2]Expectations Adjustment Theory
[3]Hribar & Yang
[4]Marquardt and Weidman
[5]Baginski
[6]صنایع متمرکز، صنایعی هستند که تمرکز خاص اقتصادی – تجاری – ی روی آن انجام می شود؛ به عنوان مثال افغانستان روی صنعت نساجی متمرکز است وبه دلیل بهره وری بهتر از این صنعت نسبت به دیگرصنایع، روی آن متمرکز است
[7]Pae & Thornton
درباره این سایت